En dan overlijdt, redelijk onverwacht, mijn oudste zus.

Begin december wordt mijn zuster met benauwdheidsklachten doorgestuurd naar de longarts (toevallig de mijne). Een foto laat een longembolie zien en wat vreemde vlekjes in beide longen. In eerste instantie lijken die vreemde vlekjes niet ernstig. Voor de embolie krijgt ze medicijnen. In eerste instantie gaat het beter. Dan verergeren de klachten zich en begin januari krijgt ze te horen dat die vreemde vlekjes uitzaaiingen zijn van wat later blijkt darmkanker. Niet meer te genezen. Wel chemo mogelijk om overlijden uit te stellen. Levensverwachting is moeilijk te zeggen. Paar maanden wordt genoemd. Chemo weigert mijn zus. Ze heeft er vrede mee niet veel ouder te worden. Hoopt nog wel van de zomer een paar maanden in de caravan te kunnen zitten. Dat is haar helaas niet gegund. Op 10 januari is zij  rustig gestorven. Ze ligt thuis en zondagnacht (11 januari) slaap ik bij haar. Wij laten haar niet alleen in huis. Ik kijk naar haar. Ze ligt er vredig bij. Ziet eruit alsof ze gewoon slaapt. Ik moet haar echt aanraken om te voelen dat zij koud is, dus echt overleden.
Mijn broer uit Australië kwam net te laat. Gelukkig heeft hij haar nog gezien toen zij 80 werd en heeft hij veel telefonisch contact met haar gehad in die laatste weken.

Herinneringen aan Nel
Uitgesproken tijdens de afscheidsbijeenkomst.

Uit de vroege jeugd van Nel zijn weinig herinneringen. Nel was al bijna volwassen toen de kleintjes, mijn jongste zusje Kitty en ik, de leeftijd kregen dat wij ons dingen konden herinneren. De oudste broers, Ab en Han waren al vroeg het huis uit.Wij hebben met ons vijven toch nog wel wat naar boven kunnen halen. -Nel is in 1932 geboren in Den Haag. Mijn moeder had het er altijd over dat zij al heel vroeg, amper anderhalf jaar, zo netjes sprak. Misschien had dat wel te maken met die geboorteplaats. De eerste herinnering van Ab aan Nel, hij is anderhalf jaar jonger, is dat zij in de teil zat voor de kachel, niet ongebruikelijk in die tij en dat Nel opens riep "Mama, hij kijkt". Ab weet tot op heden niet waarnaar hij nu keek.
-Nel was was bijna 13 jaar toen ik geboren werd. Na drie broers hoopte ze hoopte op een klein zusje. Jaren later zei ze dat ze in eerste instantie toch wel een beetje teleurgesteld was. Ik was dan wel een zusje maar met mijn geboortegewicht van bijna 10 pond vond ze mij geen klein zusje. 
-Aan zes kinderen, er kwam nog een zusje bij, ditmaal wel een klein zusje, had mijn moeder haar handen vol. En zoals dat zoveel ging en gaat met grote gezinnen, de oudste zus wordt ingeschakeld. Ze werd vaak uit wandelen gestuurd met de jongsten.  Dat vond ze niet altijd even leuk, maar daar hebben wij nooit wat van gemerkt. Zij fungeerde als een soort tweede moeder voor ons kleintjes. Al legde Henk dat dan wel eens uit als de baas spelen.
-Nel kwam na lagere school en huishoudschool terecht in een fotozaak. Geweldig interessant vond ik dat. Niet iedereen had in die tijd een fototoestel. Nel wel. Ik ging er vanuit dat zij zelf foto’s kon ontwikkelen en dat vond ik magisch. Nel werkte in de avonduren als dansassistente in een dansschool en danste samen met mijn broer Ab. Op feesten van bijvoorbeeld de korfbalvereniging zag ik ze dan samen dansen. Nel in zo’n hele mooie jurk. Prachtig vond ik dat. Nel deed ook aan cabaret. Zo jong als wij waren mochten wij mee als er een cabaretvoorstelling gegeven werd. Kitty en ik begrepen er niets van maar vonden het geweldig. Gewoon meelachen als de groten ook lachten. En omdat zij op een toneel stond was zij voor ons een soort bekende Nederlander hoewel dat woord toen nog niet uitgevonden was.
-Nel verloofde zich toen ik zo’n 5 à 6 jaar was. Ik kan mij dat feest nog vaag herinneren. Ze had een hele mooie jurk aan van zilver en wat fluweel. Bij haar huwelijk was ik zeven en samen met mijn zusje en een nichtje van de andere kant bruidsmeisje. Ik herinner mij de koets waarin wij zaten en het feit dat ik als enige bruidsmeisje mee mocht naar de fotograaf voor de statiefoto. Mijn bruidsboeketje lag op de sluier.
-Nel deed veel met ons, kleintjes, Vonneke, zoals ze toen genoemd werd, werd geboren toen ik bijna 9 was en mijn jeugdherinneringen zijn onlosmakelijk verbonden met het feit dat zij er was.  Als Nel met Vonneke naar een openlucht zwembad ging, dan mochten Kitty en ik mee. Zelf ging ze voor geen goud het water in. Ook mochten wij met haar mee op vakantie in Katwijk waar zij in die tijd nog een huisje huurde. Later, toen ik al wat ouder was, heb ik ook vakanties bij haar doorgebracht in de caravan die zij toen had op de camping daar.  
-Nel vond het moeilijk met de modernisering van haar tijd mee te gaan. Ze had een filmcamera, dat wel, maar vond het niet terecht dat nu, in het digitale tijdperk, er geen plakspullen meer te koop zijn voor haar smalfilms.

Pinnen bij een geldautomaat vond zij, en misschien niet helemaal onterecht,  gevaarlijk. Maar zij zou wel met € 10.000 in haar portemonnee naar de garage gaan om haar auto contant te betalen. Dat vonden wij dan weer gevaarlijk.
-Nel heeft het in die beginjaren van haar huwelijk niet breed gehad. Een bijstandsuitkering bestond niet in die tijd, maar Nel was er ook de vrouw niet naar om daar gebruik van te maken, als die er geweest was. Ze heeft zich met hard werken altijd weten te redden. Werkte overdag bij de galerie of zat ’s avonds nog tassen te naaien. Daarnaast kon zij bijzonder goed met geld omgaan.
-Dat laatste werkte eens hilarische telefoongesprekken op. Nel was geabonneerd op Margriet en Libelle. Kwam voorheen altijd de bladenman langs de deur en werd er contant betaald, opeens kwamen die bladen met de post en moest er door middel van een giro-overschrijving betaald worden. Daar ging Nel dan nog wel in mee. Maar machtigingen en automatische betalingen? Daar moest je bij Nel niet mee aankomen. Ook niet als een machtiging € 2,50 voordeel opleverde. Als er een acceptgirokaart kwam met het bedrag voor een kwartaal dan werd daar eerst die € 2,50 van dat bedrag afgehaald, want waarom zou zij meer moeten betalen? Dan werd keurig uitgerekend hoeveel vrijdagen erin die maand waren geweest, vier of  vijf, want zoveel bladen had zij dan ontvangen. Dan werd er een rekensommetje gemaakt wat dat dan gekost had en dat bedrag werd overgemaakt. En die rekensom herhaalde zich iedere maand. Maar toen kwamen de aanbiedingen en bleek het goedkoper van die aanbiedingen gebruik te maken dan een abonnement te hebben, dus dat werd opgezegd. Er kwam een narekening van, ik weet het niet meer precies, het zal zo rond de € 20,-- zijn geweest. Daar was Nel het niet mee eens. Een aanmaning volgde, waarop Nel naar de telefoon greep en even uitlegde hoe het in elkaar zat. Er zijn een aantal aanmaningen gevolgd en telefoongesprekken gevoerd en Kitty en ik vroegen ons af hoe lang ze dat op die financiële administratie zouden volhouden. Nu, niet lang. Ze heeft dat bedrag nooit hoeven betalen.
-Nel was attent. Zocht altijd met zorg een cadeautje uit voor een verjaardag. Ze vergat ook nooit een verjaardag van nichtjes of neefjes tot aan de 2^e en 3^e generatie toe. Jammer dat ze nooit de Australische familie in hun eigen omgeving heeft kunnen zien. Mijn broer heeft haar diverse uitnodigingen gestuurd, maar zolang er geen bus naartoe ging……. Een vliegtuig kreeg je haar niet in.
-En ja, ook als niet gelovige kijk je toch omhoog, daar zal ze ergens zijn, op een wolkje bij mama en Martin en al die andere dierbaren die ze de laatste jaren heeft moeten missen. Ik hoop dat ze daar geen last van hoogtevrees heeft. Wij zullen haar hier beneden erg missen.